ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Η ΓΕΩΡΓΙΑ ;

Η επιβίωση του έθνους πρέπει να αναζητηθεί στην ύπαιθρο

            Δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 25/8/2011 της  εφημερίδας  «ΤΑ ΝΕΑ» άρθρο λίαν ενδιαφέρον με τίτλο «Τι απέγινε η γεωργία» (εγώ βάζω στο τίτλο του post ερωτηματικό) και με υπότιτλο « Η επιβίωση του έθνους πρέπει να αναζητηθεί στην ύπαιθρο». Το άρθρο υπογράφει ο κος Μιχάλης Μοδινός και ομολογουμένως θίγει ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα, δηλαδή την εγκατάλειψη της ελληνικής γεωργίας από όλες τις κυβερνήσεις.

            Στο παραπάνω άρθρο θα προσθέσω και τις δικές μου απόψεις, λόγω της  μακροχρόνιας ενασχόλησης μου με την ελληνική γεωργία (το βιογραφικό μου της  σελίδας ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΜΕΝΑ  - http://anastasiospanag.blogspot.com/p/blog.html - δίνει  μία άποψη σχετικά με τους τομείς της γεωργίας, που έχω ασχοληθεί).

            Δυστυχώς κανένας Υπουργός Γεωργίας , ανεξαρτήτως κόμματος, δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για μία αναπτυξιακή γεωργία. Ο σκοπός πάντα ήταν, πώς να πάρουμε τις επιδοτήσεις της ΕΕ, προσπαθώντας να «κουκουλώσουμε» τα λάθη και τις ελλείψεις μας και ίσως προσπαθώντας να κοροϊδέψουμε τους ….. κουτόφραγκους.  Στην ανάρτηση μου που δημοσιεύθηκε στις  7 Μαρτίου 2011 με τίτλο «ΕΓΚΑΙΡΗ ΠΛΗΡΩΜΗ ΤΟΥ 50% ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ 2010»  (http://anastasiospanag.blogspot.com/2011/03/50-2010.html)  είχα επισημάνει , ότι αντί να θριαμβολογεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ για την έγκαιρη καταβολή στους αγρότες του ποσού των 2,2 δις εντός του 2010 , ας αναμένει τους ελέγχους της ΕΕ, για να δούμε ποιος θα πληρώσει τελικά το «μάρμαρο», δηλαδή τα πρόστιμα. Αποκορύφωση της παραπάνω νοοτροπίας ήταν το προεκλογικό σύνθημα της ΝΔ «όλα τα κιλά όλα τα λεφτά», που αφορούσε τις επιδοτήσεις για το βαμβάκι, την στιγμή που ήταν γνωστό , ότι και ένα κιλό παραπάνω από αυτά που μας είχε δώσει η καλούμενη ποσόστωση , δεν επρόκειτο να επιδοτηθεί από την ΕΕ.

            Σε  πολλές περιοχές η γεωργική γη έχει εγκαταλειφθεί και οι αγρότες έχουν στραφεί σε άλλους τομείς , π.χ. στον τουρισμό. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται κυρίως σε περιοχές , όπου η καλλιέργεια της γης είναι ασύμφορη. Δεν νομίζω, ότι π.χ. στους κάμπους της Βοιωτίας ή στον Θεσσαλικό Κάμπο υπάρχουν  εγκαταλελειμμένες εκτάσεις. Όπου  υπάρχουν οι βασικές υποδομές (εγγειοβελτιωτικά δίκτυα ) και έχει εφαρμοσθεί ο αναδασμός , δημιουργώντας μεγάλα αγροτεμάχια,   οι αγρότες έχουν κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις και η αγροτική γη καλλιεργείται στο έπακρο. Το πρόβλημα των μικρών και διάσπαρτων αγροτεμαχίων είχε επισημανθεί στην ανάρτηση μου, που δημοσιεύθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2011,   με τίτλο «ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ»   (http://anastasiospanag.blogspot.com/2011/02/blog_25.html). Πριν λίγες βδομάδες είχα βρεθεί για διακοπές στην Κύθνο – νησί με μικρή τουριστική κίνηση- όπου όμως , όπως μου είπαν οι κάτοικοι της, εφέτος δε καλλιεργήθηκε ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο αγροτικής γης, επειδή η καλλιέργεια είναι ασύμφορη, λόγω του μικροτεμαχισμού.

            Σήμερα με την ανεργία που δυστυχώς διαρκώς διογκούται, πολλοί νέοι  επιστρέφουν στα χωριά τους, με στόχο να ασχοληθούν με την καλλιέργεια την γης. Προσωπικά πιστεύω, ότι σε αυτό συμβάλλει και η ζωή στην πόλη, που έχει γίνει σκληρή με όλα τα γνωστά προβλήματα (εγκληματικότητα κ.λ.π.).  Μέσα λοιπόν από την κρίση θα πρέπει να αναδείξουμε τις ευκαιρίες και οι νέοι αυτοί οπωσδήποτε πρέπει να βοηθηθούν.

Με την αύξηση του πληθυσμού της γης, την κλιματική αλλαγή και την διαρκή μείωση των πόρων δεν θα πρέπει να μείνει ακαλλιέργητη ,  ούτε μία σπιθαμή αγροτικής γης.

            Στο blog ΑΓΡΙΑΔΑ διαβάζω το παρακάτω spot:

            Παρακάτω παρατίθεται το άρθρο του κου Μιχάλη  Μοδινού.

ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Τι απέγινε η γεωργία

Η επιβίωση του έθνους πρέπει να αναζητηθεί στην ύπαιθρο

Του Μιχάλη Μοδινού

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Πέμπτη 25 Αυγούστου 2011

Είναι ενδιαφέρον ότι κανείς δεν ασχολείται πια με την ελληνική γεωργία. Εδώ που τα λέμε, ούτε στο πρόσφατο παρελθόν μιλούσαν και πολλοί επί της ουσίας. Οι απόηχοι της κρίσης του αγροτικού χώρου έφταναν στα αυτιά του κοινού όταν, στις εποχές των παχιών αγελάδων και αγροσυνδικαλιστών, καταλαμβάνονταν από τα τρακτέρ οι εθνικές οδοί, έκλειναν τα σύνορα της χώρας και η ιαχή «όλα τα κιλά όλα τα λεφτά» δονούσε τη χειμερινή ατμόσφαιρα. Οι διεκδικήσεις περιορίζονταν μονότονα στην εξασφάλιση των επιδοτήσεων και πολύ σπάνια άγγιζαν τα λεγόμενα διαρθρωτικά προβλήματα του τομέα, την εγκατάλειψη των ορεινών και ημιορεινών γαιών, την εξάντληση φυσικών πόρων όπως το νερό και το έδαφος, την υποβάθμιση του τοπίου, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας των προϊόντων.

Τώρα ούτε καν αυτό. Γιατί άραγε; Ενας λόγος είναι ίσως ότι οι κατ' επάγγελμα γεωργοί κοντεύουν να μας τελειώσουν. Οι ιδιοκτήτες γεωργικής γης είναι πια ως επί το πλείστον κάτοικοι πόλεων, με άλλο κύριο επάγγελμα, που είτε εκμισθώνουν τις γαίες τους είτε προσλαμβάνουν μόνιμο και εποχικό προσωπικό για τη δουλειά στο χωράφι (κατά κανόνα αλλοδαπούς). Ενας άλλος λόγος είναι η μείωση της συμμετοχής της γεωργίας στο επίσημο ΑΕΠ της χώρας σε λιγότερο από 3%. Με την οικονομική συνεισφορά τόσο χαμηλή και την ανθρώπινη συμμετοχή να φθίνει ραγδαία, ο αγροτικός τομέας τείνει να μην απασχολεί τους πολλούς.

Και όμως τα πράγματα δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Πρώτα απ' όλα, η γεωργική δραστηριότητα αφορά τα 4/10 του εθνικού εδάφους. Στις εκτάσεις αυτές έχουν επενδυθεί υψηλότατα ποσά ήδη από τον Μεσοπόλεμο - σε άρδευση, αποστράγγιση, πρόσβαση, αποθηκευτικούς χώρους, εξηλεκτρισμό και τις συναφείς υποδομές. Επειτα, η συμβολή του τομέα στον εθνικό πλούτο υποτιμάται συστηματικά καθώς μεγάλο μέρος της γεωργικής παραγωγής αυτοκαταναλώνεται ή ανταλλάσσεται ακόμη και στις μέρες μας παράγοντας υψηλότατες αξίες χρήσης αλλά όχι αγοραία αξία.

Σκεφθείτε πόσες ελληνικές οικογένειες καταναλώνουν το ίδιο τους το λάδι ή το κρασί, πόσες διαθέτουν λαχανόκηπο και οπωρώνα στο εξοχικό ή προμηθεύονται παντοειδή γεωργικά προϊόντα απευθείας από τον παραγωγό χωρίς αυτά να καταγράφονται στους εθνικούς λογαριασμούς. Με άλλα λόγια, η γεωργία είναι πολύ σημαντικότερη για την πραγματική οικονομία από ό,τι εμφανίζεται στους εθνικούς λογαριασμούς.

Ενα ποτήρι νερό από τη βρύση του σπιτιού μου έχει πρακτικά μηδενικό κόστος (και αντιστοίχως αξία), αλλά το ίδιο ποτήρι λ.χ. στη Σαχάρα θα είχε άπειρη αξία που θα απεικόνιζε την απόσταση μεταξύ ζωής και θανάτου. Το ίδιο ισχύει για ένα πιάτο φαΐ, κάτι γνωστό από τους προπάτορες κατά τα χρόνια της Κατοχής όταν αντάλλασσαν οικογενειακά κειμήλια για ένα αυγό. Με άλλα λόγια, και δεδομένων των συνθηκών, θα πρέπει να ξαναδούμε τη γεωργία ως τομέα που μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση.

Αυτό φυσικά δεν είναι εύκολο. Μια ολόκληρη γενιά γαλουχήθηκε με φληναφήματα περί κοινωνίας της γνώσης, έστρεψε την πλάτη στις χειρωνακτικές εργασίες, λησμόνησε βασικές γνώσεις και δεξιότητες, έμαθε να μισεί το αγροτικό παρελθόν της. Ονειρεύτηκε και εν πολλοίς έζησε ελεύθερη και πλούσια ζωή. Τώρα τα πράγματα άλλαξαν. Η γεωργία μπορεί και πρέπει να ελκύσει και πάλι το ενδιαφέρον των νέων κυρίως ανθρώπων και η Κοινή Αγροτική Πολιτική βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση. Οι καλλιέργειες μπορεί να γίνουν καινοτόμες και παραγωγικές, το τοπίο να προστατευθεί, η μονοκαλλιέργεια να περιορισθεί, η βιοποικιλότητα να περισωθεί, οι δραστηριότητες της υπαίθρου να γίνουν πολυσθενείς συνδεόμενες με τον τουρισμό και τη μεταποίηση. Αν θέλετε, αυτός μοιάζει να είναι και ο μονόδρομος που θα βοηθήσει το έθνος να επιβιώσει, λιτότερα ίσως από το πρόσφατο παρελθόν, πάντως να επιβιώσει. Πολλώ μάλλον που παγκοσμίως υπάρχει μια τάση αύξησης της τιμής των αγροτικών προϊόντων λόγω τόσο του υπερπληθυσμού όσο και της κλιματικής αλλαγής.

Η γεωργία πρέπει λοιπόν να ξαναγίνει «μόδα», ενσωματώνοντας τώρα πια τόσο την άφθονη έρευνα που έχει επενδυθεί σε αυτήν όσο και το τεράστιο άνεργο δυναμικό (συχνά υψηλού μορφωτικού επιπέδου) που διαθέτει η χώρα.

Ο Μιχάλης Μοδινός είναι περιβαλλοντολόγος

και συγγραφέας