ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΩΝ ΣΙΤΗΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΥΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στο ΕΘΝΟΣ της 24-9-2012 δημοσιεύθηκε έρευνα σχετικά με την αυξητική πορεία της τιμής των σιτηρών (μαλακό στάρι, σκληρό στάρι, αραβόσιτος, κριθάρι) για το έτος 2012,η οποία οφείλεται στην μειωμένη παγκόσμια παραγωγή σιτηρών και κυρίως στην μείωση της παραγωγής στις Η.Π.Α., Ρωσία, Ουκρανία και Καζακστάν. Η μείωση της παραγωγής έγινε λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, που επικράτησαν και στις περιορισμένες βροχοπτώσεις.

Οι εκτιμώμενες εξαγωγές και εισαγωγές των σιτηρών για την Ελλάδα φαίνονται στον παραπάνω πίνακα:

ΕΙΔΟΣ ΣΙΤΗΡΟΥ	ΕΞΑΓΩΓΕΣ (σε τόνους)	ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (σε τόνους)	ΤΙΜΗ ΑΝΑ ΚΙΛΟ(*) (για το 2012)
Σκληρός Σίτος	168.000	53.000	0,27 €/κιλό
Μαλακός  Σίτος	95.000	1.000.000	0,24 €/κιλό
Αραβόσιτος	120.000	530.000	0,27 €/κιλό
Κριθάρι	10.000	300.000	0,25 €/κιλό

^(*) Η τιμή ανά κιλό είναι κατ’ εκτίμηση

Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, η χώρα μας είναι πλεονασματική  μόνο στον σκληρό σίτο, ενώ στα λοιπά σιτηρά είμαστε ελλειμματικοί. Για να καλύψουμε δε τις ανάγκες μας σε σιτηρά και σύμφωνα με τις τιμές ανά κιλό του παραπάνω πίνακα, θα απαιτηθούν  για το 2012 περί τα 369,35 εκατ. €.

Η έρευνα του ΕΘΝΟΥΣ απαριθμεί  τα προβλήματα, που υπάρχουν στον τομέα των σιτηρών, εξ αιτίας των οποίων είμαστε ελλειμματικοί. Η έρευνα αναφέρει ως  πρώτο πρόβλημα:

«αυξημένο κόστος παραγωγής και αντίστοιχη μείωση της ανταγωνιστικότητας κυρίως λόγω του μικρού μεγέθους του κλήρου, του πολυτεμαχισμού της αγροτικής γης, της περιορισμένης και ανομοιόμορφης κατανομής των βροχοπτώσεων και τέλος της χαμηλής γονιμότητας των εδαφών (μονοκαλλιέργεια)».

Ας σταθούμε στις  δύο πρώτες επισημάνσεις, δηλαδή στο μικρό μέγεθος του κλήρου και στον πολυτεμαχισμό,  που μπορούν να βελτιωθούν, αν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (πρώην Υπουργείο Γεωργίας),το κατ’ εξοχή αρμόδιο Υπουργείο, κάνει ορισμένες σωστές κινήσεις:

1.Μικρό μέγεθος κλήρου: Με τον όρο «κλήρος» εννοούμε το σύνολο της  αγροτική έκτασης μίας αγροτικής  εκμετάλλευσης. Ο όρος προήλθε από τις αποκαταστάσεις των ακτημόνων (γηγενών και προσφύγων), όπου η έκταση  που θα έπαιρνε ο ακτήμων, προέκυπτε με κλήρωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ του 2009 , η διάρθρωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων είναι η παρακάτω:

Από τον πίνακα προκύπτει ότι, ο αριθμός των αγροτικών εκμεταλλεύσεων με συνολική  έκταση μέχρι 49,9 στρέμματα είναι 649.115, δηλαδή το ποσοστό επί του συνολικού αριθμού (854.123) είναι 76 %. Από το ποσοστό αυτό βγαίνει μία πρώτη εικόνα του μεγέθους των αγροτικών εκμεταλλεύσεων , που πράγματι είναι απογοητευτική. Αν δε, λάβουμε υπ’ όψη ότι η έκταση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων δεν είναι συγκεντρωμένη σε ένα αγροτεμάχιο, αλλά εγκατεσπαρμένη σε περισσότερα του ενός (πολλές φορές σε 7 ή 8 ή και παραπάνω), τότε το πρόβλημα γίνεται δυσκολότερο.

Για να υπάρξει ένα μέτρο σύγκρισης, αναφέρουμε ότι το μέσο μέγεθος μίας αγροτικής εκμετάλλευσης στην Γαλλία είναι 55 ha , δηλαδή 550 στρέμματα (1ha=10 στρέμματα).

Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους!

Οι δυνατότητες μεγέθυνσης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων είναι περιορισμένες, διότι η αγροτική έκταση της Ελλάδας είναι δεδομένη και δεν μπορεί να αυξηθεί. Θα μπορούσαν όμως να ληφθούν ορισμένα μέτρα , για να βελτιωθεί η παραπάνω κατάσταση.

Πολλά αγροτεμάχια, κυρίως μικρής έκτασης, είναι εγκαταλελειμμένα, είτε διότι οι ιδιοκτήτες αυτών δεν είναι αγρότες, είτε διότι τα αγροτεμάχια αυτά δεν είναι εκμεταλλεύσιμα (λόγω της μικρής έκτασης τους). Αν δοθούν κίνητρα (π.χ. χορήγηση χαμηλότοκων δανείων στους ενδιαφερόμενους αγοραστές) , ώστε οι ιδιοκτήτες αυτών να τα μεταβιβάσουν σε  πραγματικούς αγρότες  και κατά προτίμηση στους όμορους αυτών, θα υπάρξει μία βελτίωση του μεγέθους των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.

 Η διαδικασία, που θα μπορούσε να εφαρμοσθεί, όπως εφαρμόζεται σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι η εξής:
(α)Αγορά των εγκαταλελειμμένων εκτάσεων από το Δημόσιο. 

(β)Μεταπώληση των εκτάσεων σε ενδιαφερόμενους αγρότες,βάση κριτηρίων και με με προτεραιότητα στους όμορους αγρότες των εκτάσεων αυτών.

 

2.Πολυτεμαχισμός:Μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με την εφαρμογή αναδασμού. Είναι το μόνο «όπλο» κατά του πολυτεμαχισμού και δυστυχώς, ενώ στην Ελλάδα υπάρχει παράδοση στους αναδασμούς, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Υπαίθρου έχει πλήρως εγκαταλείψει αυτό το αναπτυξιακό εργαλείο. Για την αντιμετώπιση του πολυτεμαχισμού έχουμε αναφερθεί στην ανάρτηση μας «ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ – ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΤΟΥ ΑΝΑΔΑΣΜΟΥ ». 

Τα οφέλη από την εφαρμογή του αναδασμού είναι μεγάλα και χώρες , με παράδοση στην γεωργία , όπως η Γαλλία και η Γερμανία, εφαρμόζουν αυτόν, για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας τους. Εδώ πρέπει να σημειωθεί , ότι θα άξιζε τον κόπο να εφαρμοσθεί εκ νέου αναδασμός και σε περιοχές που ήδη έχει εφαρμοσθεί, διότι:
-ήδη στις περιοχές αυτές έχει δημιουργηθεί πολυτεμαχισμός, με τις πάσης φύσεως μεταβιβάσεις (αγοραπωλησίες, κληρονομιές. (κ.λ.π.).
-στις περιοχές αυτές , όταν εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά αναδασμός και για να καμφθεί η αντίδραση των αγροτών, γινόταν υπέρβαση του επιτρεπτού ορίου των τριών αγροτεμαχίων κατ΄ ιδιοκτήτη, ενώ τώρα που οι αγρότες έχουν δει τα οφέλη από αυτόν , θα δεχθούν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αγροτεμαχίων, που θα μπορέσει να φτάσει και μέχρι το ένα αγροτεμάχιο ανά ιδιοκτήτη. 

 

Στο παραπάνω σχήμα φαίνονται παραστατικά τα οφέλη

που  θα προκύψουν  απο  την εφαρμογή του αναδασμού